gossymbols

«Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» ҚР Конституциялық Заңы 2007 жылғы 4 маусымда қабылданды. Осы Заңға сәйкес жыл сайын 4 маусым Қазақстан Республикасында Мемлекеттік рәміздер күні ретінде аталып өтеді.

Мемлекеттік рәміздер – бұл кез келген мемлекеттің бірегейлігі мен егемендігін бейнелейтін ажырамас атрибуттарының бірі. Қазақстан Республикасында Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Елтаңба және Мемлекеттік гимн мемлекеттік рәміздер болып табылады.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК ЕЛТАҢБАСЫ

Елтаңба – Қазақстанның басты рәміздерінің бірі. Оның атауы немістің «erbe» (мұра) сөзінен шыққан және ерекше белгіні білдіреді. Елтаңбалардың прототипі көшпелілер қолданатын тотемдер мен таңбалар болса, «таңба» термині алғаш рет Түрік қағанатында пайда болды. Тәуелсіз Қазақстанның Елтаңбасы 1992 жылы қабылданды, оның авторлары сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов болды. Елтаңба өмір мен мәңгілікті бейнелейтін шеңбер тәрізді. Орталық элемент – шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы бөлігі), елдегі барлық халықтардың ортақ үйін білдіреді. Шаңырақтан қоғамның ынтымағын білдіретін уық – тіректер бар. Бүйір жағында батылдықты, даму мен өркендеуді білдіретін қанатты аттар (тұлпарлар) бейнеленген. Олардың алтын қанаттары жүгері масағына ұқсап, қазақ халқының еңбекқорлығы мен әл-ауқатын көрсетеді. Елтаңбаның жоғарғы жағында шындыққа ұмтылуды және әлемнің барлық халықтарымен ынтымақтастыққа ашықтықты білдіретін бес бұрышты жұлдыз бейнеленген. Елтаңбаның негізгі түстері – алтын және көк көк. Алтын байлық пен жомарттықты, ал көк түс бейбітшілік пен берекені білдіреді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК ТУЫ

Ту – егемендік пен бірегейлікті білдіретін мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Оның атауы голландтың «vlag» сөзінен шыққан. Тәуелсіз Қазақстанның туы 1992 жылы қабылданды, оның авторы – суретші Шәкен Ниязбеков. Аспан-көгілдір мата астық тәрізді сәулелері бар алтын күнмен және оның астында қалықтаған алтын қыранмен безендірілген. Білікте ұлттық ою-өрнек салынған тік жолақ бар. Көк түс адалдықты, елдің тыныштығы мен бірлігін білдіреді, сонымен қатар түркі мәдениетінде аспанға тағзым етудің символы ретінде терең мағынаға ие. Күн өмірді, молшылықты және Қазақстанның ынтымақтастыққа ашықтығын білдіреді. Тудағы алтын қыран күш-қуатты, тәуелсіздікті және биік мақсаттарға ұмтылуды білдіреді. Сондай-ақ ежелден көшпенділер қастерлеп келген еркіндік пен батылдықты көрсетеді. Біліктегі ою-өрнек қазақ халқының мәдени мұрасы мен салт-дәстүріне ерекше мән береді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ

Әнұран – бірлік пен бірегейлікті бейнелейтін мемлекеттің басты нышаны. Қазақстанда әнұран екі рет бекітілді: 1992 және 2006 жылдары. 1992 жылы Қазақ КСР әнұранының музыкасы сақталып, мәтінін Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырзалиев, Тұманбай Молдағалиев және Жадыра Дәрібаева жазған. 2006 жылы әнұран Шәмші Қалдаяқов пен Жұмекен Нәжімеденов жасаған «Менің Қазақстаным» әніне өзгертілді. Мәтінді Нұрсұлтан Назарбаев пысықтап, 2006 жылы 6 қаңтарда Парламент жаңа әнұранды бекітті. Символизмнің негізгі түстері - байлықты, бейбітшілік пен гүлденуді бейнелейтін алтын және көк.

Сөзін жазғандар: Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев

Әнін жазған: Шәмші Қалдаяқов

Қазақша

Алтын күн аспаны,

Алтын дән даласы,

Ерліктің дастаны,

Еліме қарашы!

Ежелден ер деген,

Даңкымыз шықты ғой.

Намысын бермеген,

Қазағым мықты ғой!

Қайырмасы:

Менің елім, менің елім,

Гүлің болып егілемін,

Жырың болып төгілемін, елім!

Туған жерім менің - Қазақстаным!

Ұрпаққа жол ашқан,

Кең байтақ жерім бар.

Бірлігі жарасқан,

Тәуелсіз елім бар.

Қарсы алған уақытты,

Мәңгілік досындай.

Біздің ел бақытты,

Біздің ел осындай!

Қайырмасы:

Менің елім, менің елім,

Гүлің болып егілемін,

Жырың болып төгілемін, елім!

Туған жерім менің - Қазақстаным!

Русский

В небе золотое солнце,

В степи золотое зерно.

Сказание о мужестве – моя страна.

В седой древности

Родилась наша слава,

Горд и силен мой казахский народ.

Припев:

О, мой народ! О, моя страна!

Я твой цветок, взращенный тобой.

Я песня, звенящая на твоих устах,

Родина моя – мой Казахстан.

У меня простор неоглядный

И дорога, открытая в будущее.

У меня независимый,

Сплоченный, единый народ.

Как извечного друга

Встречает новое время

Наша счастливая страна, наш народ.